Rygor natychmiastowej wykonalności w KPC. O co w tym chodzi? Jak z tym walczyć?

W niektórych przypadkach możliwe jest skrócenie standardowego porządku prawnego i “ominięcie” sądu II instancji. Rygor natychmiastowej wykonalności sprawia, że wyrok wydany przez sąd I instancji nie wymaga uprawomocnienia. Sprawdź w jakich przypadkach możliwe jest wydanie rygoru natychmiastowej wykonalności i co to dokładnie oznacza.

Czym jest rygor natychmiastowej wykonalności?

Rygor natychmiastowej wykonalności stanowi wyjątek, dzięki któremu po otrzymaniu wyroku praktycznie od razu można przejść do jego wykonania. W tym przypadku nie jest konieczne oczekiwanie na uprawomocnienie.

Oznacza to, że po nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności możliwe jest prowadzenie egzekucji przeciwko pozwanemu, nawet jeżeli zdecydował się on na wniesienie apelacji od tego wyroku. Rygor wygasa tylko w przypadku uchylenia lub zmiany wyroku przez sąd odwoławczy.

Należy jednak pamiętać, że rygor natychmiastowej wykonalności nie jest jednoznaczny z uzyskaniem klauzuli wykonalności. Aby wszcząć postępowanie egzekucyjne musisz złożyć wniosek o klauzulę wykonalności.

W niektórych przypadkach sąd nadaje rygor natychmiastowej wykonalności z urzędu lub na skutek własnej decyzji. Sam powód także może złożyć wniosek o jego nadanie.

Wniosek o nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności

Jeśli powód zdecyduje się na złożenie tego wniosku, to musi to zrobić do momentu zamknięcia sprawy. Samo złożenie nie jest jednak równoznaczne z jego zaakceptowaniem przez sąd. Wniosek o nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności najczęściej zatwierdzany jest wtedy, kiedy istnieje realne uzasadnienie tego, że opóźnienie ze strony pozwanego mogłoby narazić na szkody pozywającego.

Kiedy sąd wydaje obligatoryjnie rygor natychmiastowej wykonalności?

Nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności z urzędu możliwe jest w konkretnych przypadkach, które określa art. 333 kodeksu postępowania cywilnego. Chodzi o sytuacje, kiedy:

• Zasądza alimenty
• Zasądza roszczenie, które zostało uznane przez pozwanego
• Wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny

W przypadku alimentów sytuacja ta dotyczy tylko rat płatnych po wniesieniu powództwa lub przed jego wniesieniem, jednak za okres nie dłuższy niż trzy miesiące.

Rygor natychmiastowej wykonalności w drodze decyzji sądu

Poza sprawami, w których sąd jest zobligowany do wydania rygoru, istnieją także takie, w których sam może podjąć co do niego decyzję. Może do tego dojść, jeśli:

• Uwzględni powództwo o naruszenie posiadania
• Zasądza należność z weksla, czeku, warrantu, rewersu, dokumentu urzędowego lub dokumentu prywatnego, którego prawdziwość nie została zaprzeczona

Kiedy sąd nie nada rygoru natychmiastowej wykonalności?

W niektórych sprawach, sąd może także nie zgodzić się na nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności. Będzie to miało miejsce w sytuacji, kiedy pozwany wykaże, że przedwczesne wykonanie nieprawomocnego wyroku może spowodować mu niepowetowaną szkodę.

Chodzi tutaj o sytuacje, kiedy np. zapłata ta może skutkować bankructwem pozwanego. Ciężar udowodnienia spoczywa na pozwanym. Co ciekawe, sąd musi wziąć pod uwagę nie tylko ewentualne straty majątkowe, ale także zagrożenia zdrowia, które mogą wyniknąć na skutek natychmiastowego wykonania wyroku.

Sąd nie może nadać rygoru natychmiastowej wykonalności wyrokowi w sprawie przeciwko Skarbowi Państwa.

Czym jest dodatkowe zabezpieczenie stosowane przy rygorze natychmiastowej wykonalności?

W sprawach, w których nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności nie następuje obligatoryjnie, możliwe jest uzależnienie wydania decyzji o nadaniu rygoru od zastosowania dodatkowego zabezpieczenia przez powoda. Najczęściej sąd stosuje tego typu powiązanie, kiedy ma wątpliwości co do tego, czy wykonanie wyroku nie będzie rodziło ryzyka szkód dla pozwanego. Poza formą pieniężną, zabezpieczenie może polegać także na wstrzymaniu sprzedaży zajętego majątku ruchomego lub wstrzymaniu wydania powodowi zajętych rzeczy czy sum pieniędzy.

Czy dłużnik może złożyć zażalenie na postanowienie o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności?

Pozwany, który nie zgadza się z decyzją sądu ma prawo złożyć zażalenie, a w niektórych przypadkach skierować także wniosek o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności. Chodzi tutaj głównie o sytuację, w których pozwany może uprawdopodobnić, że:

• Jego niestawiennictwo było niezawinione
• Przedstawione w sprzeciwie okoliczności wywołują wątpliwości co do zasadności wyroku
• Wyrok został wydany z naruszeniem przepisów o dopuszczalności jego wydania

Szczegółowe regulacje zostały opisane w art. 346 kodeksu postępowania cywilnego.

Jakie są konsekwencje uchylenia rygoru natychmiastowej wykonalności?

W niektórych przypadkach rygor natychmiastowej wykonalności może wygasnąć. Co wtedy z wyegzekwowanym świadczeniem? Najczęściej sąd orzeka w postępowaniu kończącym o konieczności zwrotu spełnionego lub wyegzekwowanego świadczenia. Dłużnik, który udowodni, że na skutek egzekucji wyroku doszło do szkody, może dochodzić przywrócenia poprzedniego stanu. Wymagane jest jednak wtedy przeprowadzenie odrębnego procesu.

Potrzebujesz pomocy prawnej? Skontaktuj się z nami!

Jeżeli jesteś w trakcie takiego postępowania lub ciąży nad Tobą widmo jego odbycia w najbliższej przyszłości – nie czekaj. Zdecydowanie lepiej działać niż nic nie robić. Prześlij nam swoje dokumenty dotyczące długu, a my przeanalizujemy je dla Ciebie zupełnie za darmo.

Wstępna analiza jest zupełnie niezobowiązująca. Doświadczony prawnik przedstawi Ci możliwe rozwiązania, a jeśli je zaakceptujesz poprowadzimy Cię przez cały proces. Zajmujemy się obsługą klientów na terenie całego kraju, gdyż pracujemy zdalnie. Skontaktuj się z nami!