Zajęcie wynagrodzenia przez komornika – jak to działa i jakie prawa ma dłużnik?

Komornik sądowy, o ile posiada stosowny tytuł wykonawczy, ma prawo do egzekucji zadłużenia z różnych źródeł. Jednym z nich jest także wynagrodzenie za pracę dłużnika. Jednak zajęcie takie możliwe jest jedynie w określonym zakresie i na konkretnych, ściśle uregulowanych zasadach. Czy komornik może zabrać całe wynagrodzenie za pracę? Czy inne kwoty dotyczą wynagrodzenia na podstawie umowy o pracę, z tytułu umowy o dzieło lub tytułu umowy zlecenia? Na te pytania znajdziesz odpowiedzi w naszym artykule.

Obowiązki komornika, a zajęcie wynagrodzenia przez komornika?

Przede wszystkim należy pamiętać, że nie tylko dłużnik, ale także komornik i pracodawcą mają pewne obowiązki, których muszą dopełnić, aby egzekucja przebiegła zgodnie z prawem. Jednym z nich jest zawiadomienie dłużnika o tym, że do wysokości egzekwowanego świadczenia i aż do momentu pełnego pokrycia długu nie wolno mu odbierać wynagrodzenia z wyłączeniem części wolnej od zajęcia, ani rozporządzać nim w żaden inny sposób. W skład tego wynagrodzenia wchodzą także nagrody i premie okresowe, zyski pochodzące z funduszy zakładowych i wszystkich innych funduszy związanych ze stosunkiem pracy. 

Zajęcie wynagrodzenia pracownika nie powinno więc być zaskoczeniem, a jeśli komornik nie dopełni formalności, dłużnik zawsze ma prawo złożyć stosowną skargę. Więcej na ten temat pisaliśmy tutaj.

Pracodawca zaś ma obowiązek zawiadomić pracownika o przesłanym zajęciu komorniczym, a także potrącać z wynagrodzenia sumy należne zgodnie z przepisami prawa. Przestrzegając w tym względzie także przepisów o zakazie zajęcia wynagrodzenia minimalnego za pracę. Komornik wzywa pracodawcę tym samym, aby ten wykonał nałożone na niego prawem obowiązki.

UWAGA! Zajętej części wynagrodzenie pracodawca nie może wypłacić pracownikowi. Oznaczałoby to, że naruszył obowiązki wynikające z zajęcia. Za złamanie w/w zasady grozi pracodawcy grzywna. Komornik wymierza grzywnę w wysokości do 5000 zł.

Ile komornik może zabrać z wypłaty w 2024 roku?

Kwestię tą reguluje prawo pracy. To właśnie tam została określona kwota wolna od potrąceń komorniczych, która jest równa kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia z umowy zlecenia – chociaż tej drugiej nie wprost. Co ważne, ograniczenie to nie obowiązuje w przypadku, gdy egzekucja dotyczy świadczeń alimentacyjnych. Na ich zaspokojenie komornik może potrącić ⅗ wynagrodzenia dłużnika, czyli równowartość 60% wynagrodzenia.

Powyższe wytyczne dotyczą dłużników, którzy zatrudnieni są na umowę o pracę. Przepisy te powstały po to, aby chronić dłużnika i nie doprowadzić do sytuacji, w której zostanie on całkowicie pozbawiony środków do życia.

Czy dłużników, którzy pracują na umowę zlecenie, dotyczą inne przepisy? Do 2019 roku tak było, ale wynagrodzenia za prace zlecone doczekały się też swojej regulacji. Wówczas komornik mógł zająć całe wynagrodzenie, które pochodziło z umowy zlecenie. Jednak obecnie, dzięki nowelizacji przepisów, sytuacja uległa zmianie i umowa zlecenie traktowana jest na równi z umową o pracę, ale pod pewnymi warunkami. Aby tak było, dłużnik musi poinformować samodzielnie komornika o tym, że:

●       Wynagrodzenie pochodzące z umowy zlecenia ma charakter powtarzający się,

●       Zapewnia utrzymanie dłużnika lub jest jego jedynym źródłem dochodu 

Warto pamiętać o tym, że współpraca z komornikiem w tym zakresie może pomóc w uniknięciu nieporozumień i zapobiec niepotrzebnym komplikacjom. Komornik nie ma obowiązku badać czy dochodzić tego, czy powyższe warunki zostały spełnione, dlatego dłużnik sam powinien wyjść z inicjatywą w tej kwestii, aby uchronić swoje wynagrodzenie. Jeśli doszło już do egzekucji, zdecydowanie lepszym podejściem jest proaktywne uczestniczenie. Wskazanie komornikowi istotnych okoliczności może doprowadzić nawet do zawieszenia lub zakończenia egzekucji.

Trzeba ponadto wiedzieć, że komornik wykonuje swoje obowiązki odpłatnie. Koszt egzekucji przerzucany jest na dłużnika. Opłata egzekucyjna jako wynagrodzenie komornika to koszt postępowania cywilnego (tutaj: komorniczego). Tak stanowi kodeks postępowania cywilnego, na którego treść komornik, wierzyciel jak i dłużnik nie mają żadnego wpływu.

Niepełny wymiar pracy – czy w tym przypadku obowiązują inne kwoty?

W przypadku egzekucji komorniczej istotnym kryterium jest wysokość wynagrodzenia, a nie wymiar etatu. Wszystko zależy więc od tego, ile dłużnik zarabia pracując na pół etatu. Jeśli jego wynagrodzenie jest niższe niż wynagrodzenie minimalne, to komornik nie może w ogóle zająć jego pensji. Co innego w przypadku, kiedy pensja dłużnika przekracza próg minimalnego wynagrodzenia. Wtedy ten przypadek traktowany jest dokładnie tak samo jak w przypadku pracy na cały etat, czyli komornik może zająć kwotę przewyższającą kwotę wolną od zajęcia, proporcjonalną do wysokości etatu. Ta sama zasada tyczy się więc także zatrudnienia na ¼ etatu czy ¾ etatu.

Zarabiam pensję minimalną – czy grozi mi zajęcie wynagrodzenia przez komornika?

Osoby, które zarabiają pensję minimalną mogą być spokojne. Ich zarobki nie zostaną zajęte przez komornika. Wynika to bowiem z obowiązujących przepisów prawa, zgodnie z którymi komornik nie może zająć pensji minimalnej. Nie oznacza to jednak, że ich zadłużenie zniknie. W takim przypadku wierzyciel może wnieść o inny sposób egzekwowania swoich należności. Postępowanie egzekucyjne zostanie umorzone, ale nad dłużnikiem nadal wisi dług, który rośnie ze względu na odsetki.

Czy przepisy te dotyczą także dłużników alimentacyjnych?

Tak jak w przypadku innych rodzajów egzekucji, tak samo w przypadku zajęcia wynagrodzenia, dłużników alimentacyjnych obowiązują nieco inne zasady. W takich przypadkach komornik nie musi przestrzegać kwoty wolnej od potrąceń i może zabrać aż 60% otrzymywanego przez dłużnika wynagrodzenia.

Kwota wolna od zajęcia komorniczego 2024

Jak już ustaliliśmy, na kwotę którą komornik może zająć z wypłaty ma wpływ wysokość minimalnego wynagrodzenia. Stawka ta zmienia się co roku, więc warto wiedzieć, ile dokładnie wynosi w 2024. W chwili obecnej płaca minimalna to 3262 zł netto. A pamiętajmy, że egzekucja z wynagrodzenia za pracę nie jest możliwa dla kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Musisz wiedzieć, że po zajęciu nie otrzymasz pełnego świadczenia i aż do pełnego zaspokojenia wierzyciela i pokrycia kosztów egzekucji Twoje wynagrodzenie będzie zajęte przez komornika. Chyba, że nastąpi umorzenie egzekucji.

Komornik zajął całe moje wynagrodzenie – co robić?

Już wiesz, że z jednej strony postępowanie takie nie jest zgodne z prawem, jednak często wynika z niedostatecznej wiedzy komornika. Sytuacja ta zdarza się zazwyczaj w przypadkach, kiedy dłużnik zatrudniony jest na umowę zlecenie. Komornik dostaje bowiem informację o zatrudnieniu z ZUS, jednak nie ma wiedzy o tym, czy jest to jedyne źródło utrzymania dłużnika.

Jeśli znalazłeś się w takiej sytuacji, powinieneś niezwłocznie poinformować komornika o tym i zażądać ograniczenia egzekucji. Możesz powołać się na art. 833 § 21 KPC. Pamiętaj jednak, że wniosek o ograniczenie egzekucji musi być odpowiednio uzasadniony. Możesz więc przedstawić sensowne dowody, które potwierdzą to, że wynagrodzenie otrzymywane z umowy zlecenie jest Twoim jedynym źródłem utrzymania i jest to świadczenie powtarzające się. Warto więc do takiego pisma dołączyć umowę zlecenia i wyciąg z konta.

Warto też pamiętać, że możesz złożyć skargę w trybie nadzoru nad komornikiem do prezesa sądu rejonowego, przy którym danym komornik działa. Prezes sądu rejonowego ma szczególne uprawnienia władcze nad komornikiem i może wydawać mu wiążące polecenia.

Pamiętaj, że jedynie komornik ma prawo do ograniczenia wysokości egzekucji. Nikt poza nim nie może ingerować w to postanowienie. Co w przypadku, kiedy pomimo udowodnienia komornik odmówi ograniczenia egzekucji?

Trzeba również wiedzieć, że o fakcie dokonanych czynności komornik zawiadamia dłużnika (dokumenty dotyczące zajęcia wynagrodzenia). Informuje go, że w związku ze stosunkiem pracy wypłacenie wynagrodzenia za pracę będzie podlegało określonym restrykcjom, a obowiązki w tym zakresie przejmie pracodawca, który będzie dokonywał potrąceń z wynagrodzenia. Niestety, ale zawiadomienie nie nastąpi na kilka miesięcy poprzedzających zajęcie, a zwykle dopiero po fakcie zajęcia. Zawiadomienie komornika i dokumenty dotyczące zajęcia trafiają również oczywiście do pracodawcy.

Dłużnik też ma swoje prawa – skorzystaj z naszej pomocy!

Pamiętaj, że bycie dłużnikiem nie oznacza, że nie masz żadnych praw. Choć jest to zapewne krępująca i dość przykra sytuacja, to nie należy się poddawać, jeżeli wiesz, że Twoje prawa nie są przestrzegane. Dłużnicy często nie mają wiedzy na temat tego jak postępować, kiedy komornik dokonał zajęcia wynagrodzenia. Nasza kancelaria zajmuje się tego typu sprawami i stara się pomóc dłużnikom. Pamiętaj, że nie ma sytuacji bez wyjścia. Potrzebujesz wsparcia? Przeprowadzimy darmową analizę Twojej sprawy i podpowiemy, co możesz zrobić.