Przeniesienie kredytu do innego banku a zwrot prowizji

Rozważasz przeniesienie swojego kredytu gotówkowego lub hipotecznego do innego banku, licząc na korzystniejsze warunki, niższą ratę lub lepszą obsługę? To popularna strategia na optymalizację domowego budżetu. Ale czy wiesz, że taka operacja, znana jako refinansowanie lub konsolidacja, niesie ze sobą dodatkową korzyść finansową? Przeniesienie kredytu jest równoznaczne z jego wcześniejszą spłatą w pierwotnym banku, co zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE, uprawnia Cię do otrzymania proporcjonalnego zwrotu części poniesionych kosztów początkowych, w tym przede wszystkim zapłaconej prowizji. Ten artykuł to kompleksowy poradnik, który wyjaśni Ci, na jakiej podstawie prawnej możesz ubiegać się o zwrot, jakie koszty podlegają zwrotowi i jak skutecznie dochodzić swoich praw, odzyskując należne Ci pieniądze po przeniesieniu kredytu. Pamiętaj, że wiedza to klucz do świadomego zarządzania finansami.

Czym jest przeniesienie kredytu do innego banku?

Przeniesienie kredytu do innego banku, często nazywane refinansowaniem (w przypadku jednego kredytu) lub konsolidacją (gdy łączymy kilka zobowiązań w jedno), polega na zaciągnięciu nowego kredytu w nowym banku w celu całkowitej spłaty dotychczasowego zobowiązania w banku pierwotnym. Głównym celem takiej operacji jest zazwyczaj uzyskanie lepszych warunków finansowych – niższej marży lub oprocentowania, co przekłada się na niższą miesięczną ratę, lub skrócenie okresu kredytowania. Może to być również sposób na połączenie kilku różnych kredytów i pożyczek w jedno zobowiązanie z jedną ratą, co ułatwia zarządzanie domowym budżetem.

Z perspektywy formalnej, nowy bank, udzielając Ci kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego, przelewa środki bezpośrednio na rachunek kredytowy w Twoim dotychczasowym banku, pokrywając całe pozostałe do spłaty zadłużenie. W rezultacie Twój stary kredyt zostaje zamknięty przed terminem określonym w pierwotnej umowie. Dla banku, w którym miałeś pierwotny kredyt, taka sytuacja jest traktowana dokładnie tak samo, jakbyś samodzielnie dokonał całkowitej wcześniejszej spłaty kredytu ze swoich oszczędności. To bardzo ważna informacja. Ta właśnie kwalifikacja prawna otwiera drogę do odzyskania części kosztów.

Przeniesienie kredytu jako wcześniejsza spłata – podstawa prawna zwrotu prowizji

Kluczowe dla zrozumienia prawa do zwrotu prowizji jest uświadomienie sobie, że przeniesienie kredytu = wcześniejsza spłata. Skoro tak jest, zastosowanie znajdują przepisy regulujące konsekwencje wcześniejszego uregulowania zobowiązania kredytowego. Podstawą prawną do żądania zwrotu części kosztów, w tym prowizji, są przede wszystkim jeden akt prawny i jedno kluczowe orzeczenie sądowe:

1. Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim: Jej art. 49 ust. 1 stanowi jednoznacznie: “W przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.” Przepis ten dotyczy kredytów konsumenckich (w rozumieniu ustawy, czyli zazwyczaj do kwoty 255 550 zł lub bez limitu kwoty dla kredytów niezabezpieczonych hipoteką i nieprzeznaczonych na remont), udzielonych po wejściu w życie ustawy.  
2. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-383/18 (tzw. wyrok Lexitor) z dnia 11 września 2019 r.: Ten przełomowy wyrok doprecyzował rozumienie przepisów dyrektywy unijnej, na której bazuje polska ustawa. TSUE orzekł, że obniżenie całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty musi obejmować wszystkie koszty, jakie zostały nałożone na konsumenta, a nie tylko te, które są rozłożone w czasie (jak odsetki). Oznacza to, że zwrotowi podlegają proporcjonalnie również koszty poniesione jednorazowo na początku umowy, takie jak prowizja czy opłata przygotowawcza, jeśli dotyczą one okresu, o który skrócono umowę.

Te dwa filary – polska ustawa i wyrok TSUE – tworzą solidną podstawę prawną do dochodzenia zwrotu proporcjonalnej części prowizji i innych kosztów początkowych, gdy przenosisz kredyt do innego banku, efektywnie spłacając go przed czasem. Pamiętaj o tych regulacjach.

Jakie koszty podlegają zwrotowi przy przeniesieniu kredytu?

Zgodnie z przywołanymi przepisami i orzecznictwem TSUE, wcześniejsza spłata kredytu (w tym poprzez jego przeniesienie) uprawnia Cię do proporcjonalnego zwrotu tych kosztów, które można przypisać do okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy. Chodzi tu przede wszystkim o koszty, które bank pobrał z góry za cały planowany okres kredytowania. Do najczęstszych kosztów podlegających proporcjonalnemu zwrotowi należą:

• Prowizja za udzielenie kredytu: Jest to najczęściej spotykany i często najistotniejszy koszt początkowy, który podlega zwrotowi.
• Opłata przygotowawcza lub administracyjna: Jeśli bank pobrał taką opłatę jednorazowo przy uruchomieniu kredytu.
• Koszty ubezpieczenia: Ale tylko wtedy, gdy ubezpieczenie było obowiązkowe, powiązane z kredytem, a składka została pobrana z góry za cały okres kredytowania lub jego część dłuższą niż okres faktycznego trwania umowy. Zwrot dotyczy składki za niewykorzystany okres ochrony.

Ważne jest podkreślenie słowa “proporcjonalny”. Nie otrzymasz zwrotu całej zapłaconej prowizji, a jedynie jej część odpowiadającą okresowi, o który skrócono umowę kredytową. Przykładowo, jeśli kredyt był zaciągnięty na 60 miesięcy, a Ty przeniosłeś go do innego banku po 30 miesiącach (czyli spłaciłeś go w połowie okresu), powinieneś otrzymać zwrot około połowy prowizji i innych kosztów początkowych powiązanych z okresem kredytowania. Metoda obliczania tej proporcji (najczęściej stosowana jest metoda liniowa) powinna być rzetelna i odzwierciedlać rzeczywiste skrócenie umowy.

Jak ubiegać się o zwrot prowizji po przeniesieniu kredytu?

Chociaż przepisy nakładają na banki obowiązek rozliczenia się z klientem z tytułu wcześniejszej spłaty, w praktyce często konieczne jest podjęcie aktywnych działań przez konsumenta. Aby ubiegać się o zwrot prowizji po przeniesieniu kredytu do innego banku, powinieneś:

1. Upewnić się, że kredyt został faktycznie spłacony: Zazwyczaj nowy bank dostarcza potwierdzenie dokonania spłaty lub możesz uzyskać takie zaświadczenie od pierwotnego banku.
2. Złożyć formalny wniosek o zwrot prowizji do pierwotnego banku: Nie czekaj, aż bank sam się z Tobą rozliczy. Przygotuj pismo, w którym powołując się na wcześniejszą spłatę kredytu (wynikającą z jego przeniesienia), zażądasz proporcjonalnego zwrotu kosztów początkowych, w tym prowizji, zgodnie z art. 49 Ustawy o kredycie konsumenckim oraz wyrokiem TSUE C-383/18. We wniosku podaj numer umowy kredytowej, datę spłaty oraz numer swojego rachunku bankowego, na który bank ma przelać należny zwrot. Wniosek najlepiej złożyć listem poleconym za potwierdzeniem odbioru lub osobiście w oddziale banku, uzyskując potwierdzenie złożenia na kopii. To ważny krok.
3. Monitorować sprawę: Bank ma zazwyczaj 30 dni na rozpatrzenie Twojego wniosku i dokonanie zwrotu. Jeśli w tym terminie nie otrzymasz odpowiedzi lub zwrotu, skontaktuj się z bankiem w celu wyjaśnienia sytuacji.

Pamiętaj, że prawo do zwrotu dotyczy umów kredytu konsumenckiego. W przypadku kredytów hipotecznych sytuacja może być bardziej złożona i zależy od daty zawarcia umowy oraz jej postanowień, choć i tu orzecznictwo coraz częściej skłania się ku stosowaniu podobnych zasad.

Bank odmawia zwrotu prowizji – co dalej?

Niestety, mimo jasnych przepisów i ugruntowanego orzecznictwa, zdarza się, że banki niechętnie zwracają prowizje lub próbują stosować niekorzystne dla klienta metody obliczania zwrotu. Co zrobić w takiej sytuacji, aktualnie, czyli 15 kwietnia 2025 roku?

• Złóż reklamację: Jeśli bank odmówił zwrotu lub zaproponował kwotę rażąco zaniżoną, pierwszym krokiem powinno być złożenie formalnej reklamacji w banku. Wskaż w niej ponownie podstawę prawną swojego żądania i przedstaw swoje wyliczenia.
• Zwróć się o pomoc do Rzecznika Finansowego: Jeśli reklamacja nie przyniesie skutku, możesz skorzystać ze wsparcia Rzecznika Finansowego. Rzecznik może podjąć interwencję w Twojej sprawie, skierować do banku swoje stanowisko lub pomóc w polubownym rozwiązaniu sporu. Wniosek do Rzecznika jest bezpłatny. To często skuteczna metoda.
• Rozważ drogę sądową: W ostateczności, jeśli bank nadal odmawia wypłaty należnego zwrotu, pozostaje skierowanie sprawy na drogę sądową. Masz bardzo duże szanse na wygraną, ponieważ sądy powszechne w Polsce co do zasady respektują wyrok TSUE i art. 49 ustawy, zasądzając na rzecz konsumentów zwrot proporcjonalnej części prowizji. Choć proces sądowy wiąże się z pewnymi kosztami i czasem oczekiwania, często jest to jedyny sposób na odzyskanie należnych pieniędzy od opornego banku. Warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie bankowym.

Nie poddawaj się, jeśli bank początkowo odmówi. Prawo stoi po Twojej stronie, a odzyskane środki mogą stanowić znaczący zastrzyk gotówki do Twojego budżetu. Walcz o swoje prawa. W Kancelarii EUROLEGE od lat pomagamy konsumentom w odzyskiwaniu należnych im zwrotów prowizji od banków i firm pożyczkowych!

Przeniesienie kredytu – czy to się zawsze opłaca?

Na zakończenie warto krótko wspomnieć, że decyzja o samym przeniesieniu kredytu powinna być zawsze poprzedzona dokładną analizą. Choć możliwość odzyskania części prowizji z pierwotnego kredytu jest dodatkowym bonusem, głównym celem refinansowania powinno być uzyskanie realnych oszczędności na kosztach nowego kredytu. Zanim zdecydujesz się na przeniesienie, porównaj dokładnie oferty różnych banków, zwracając uwagę nie tylko na oprocentowanie nominalne, ale przede wszystkim na RRSO (Rzeczywistą Roczną Stopę Oprocentowania), która uwzględnia wszystkie koszty kredytu, w tym ewentualną prowizję za udzielenie nowego kredytu, koszty ubezpieczeń czy opłaty dodatkowe. Czasami niższa rata może wynikać z wydłużenia okresu kredytowania, co wcale nie musi oznaczać niższych całkowitych kosztów. Kalkuluj ostrożnie. Niemniej jednak, świadomość prawa do zwrotu prowizji z poprzedniego kredytu może być dodatkowym argumentem przemawiającym za refinansowaniem, ponieważ odzyskane środki mogą pokryć np. koszty związane z zaciągnięciem nowego zobowiązania.