Rozdzielność majątkowa. Czy chroni przed długami małżonka?

Wchodząc w związek małżeński, mamy wiele obaw. Co, jeśli małżonek się zmieni? Czy skorzystać z rozdzielności majątkowej? Jak intercyza wpływa na ochronę przed długami partnera? Niestety jak to często bywa, odpowiedź nie jest jednoznaczna. Wiele zależy od różnych czynników.

Wchodząc w związek małżeński, małżonkowie zmieniają swój status majątkowy, a co za tym idzie, powstaje między nimi ustrój wspólności ustawowej małżeńskiej, czyli wszystkie przedmioty, nieruchomości, ale i też długi są wspólne. Dzieje się tak, o ile małżonkowie nie zdecydowali się podjąć żadnych działań, by był to inny ustrój majątkowy.

Wspólność majątkowa, czyli majątek osobisty i wspólny

Wspólność majątkowa jest podzielona na trzy masy majątkowe: majątek wspólny oraz majątki osobiste – po jednym dla każdego z małżonków. Na majątek wspólny składają się wszystkie przedmioty, które zostały nabyte w czasie trwanie wspólnoty majątkowej. Nieważne czy zostały zakupione razem, czy osobno przez małżonków.

Dodatkowo każdy z małżonków posiada majątek osobisty, w który wliczają się prawa i przedmioty majątkowe nabyte przed zawarciem wspólnoty oraz dziedziczone czy otrzymane jak np. darowizna.

Przykład:

Małżonek posiadał mieszkanie przed ślubem, a w trakcie małżeństwa otrzymał drugie mieszkanie w ramach spadku po rodzicach. W tym wypadku obydwie nieruchomości nie są wspólne, nawet przy wspólnocie majątkowej. Wszystko to jest majątkiem osobistym.

Przykład:

Małżonek przed zawarciem małżeństwa posiadał długi. Po zawarciu małżeństwa w ustroju wspólności ustawowej małżeńskiej długi nadal są majątkiem osobistym małżonka. Wierzyciel nie ma prawa domagać się z majątku osobistego współmałżonka. Tak samo części wspólnej, która po podziale majątku zostanie przekazana małżonkowi po rozwodzie.

Zmiana zasad majątkowych w trakcie małżeństwa

Małżonkowie w każdym momencie mogą zmienić wspólność na rozdzielność majątkową. Sprawia ona, że małżonkowie nie posiadają majątku wspólnego, a każdy z małżonków jest właścicielem przedmiotów majątkowych i praw, które zostały nabyte po ustanowieniu rozdzielności majątkowej. Prawnie majątki małżonków są odrębne i każdy z nich posiada wyłącznie swój majątek osobisty.

Istnieją dwie metody na ustanowienie rozdzielności majątkowej w trakcie trwania małżeństwa. Jedną z nich jest dobrowolne ustanowienie rozdzielności majątkowej za pomocą umowy zawartej przed notariuszem w formie aktu notarialnego. Druga to metoda przymusowego ustawienia rozdzielności przez sąd. Stosuje się ją, gdy jeden z małżonków nie wyraził zgody na podpisanie intercyzy.

Koszt zawarcia intercyzy przed ślubem to wydatek rzędu 600 złotych brutto, a składa się na nią taksa notarialna, opłata za wpisowe oraz podatek VAT. W przypadku zawierania jej w trakcie małżeństwa kwota, którą trzeba na nią wydać, zwiększa się i może wynosić nawet kilka tysięcy złotych w przypadku majątku wspólnego, wynoszącego ponad milion złotych.

Rozdzielność majątkowa, a długi

Według badań najczęstszymi powodami kłótni o pieniądze są: nieuzgodnione wydatki, rozrzutność i niewystarczające dochody i z pewnością rozdzielność majątkowa przed tym w dużej mierze nie zabezpiecza. Jednocześnie chroni w wielu innych przypadkach. Jaka jest zatem odpowiedzialność za długi męża albo żony?

Zobowiązania finansowe, które zostały zawarte po wprowadzeniu rozdzielności, obciążają małżonka odpowiedzialnego za zobowiązanie. Majątek osobisty drugiego małżonka nie zostanie obciążony spłatą zadłużenia. Jego majątek jest bezpieczny i nie zostanie poddany egzekucji komorniczej. Tak jakby zupełnie był obcą osobą dla dłużnika. Oczywiście o ile została spełniona jedna kluczowa zasada.

Wierzyciel musi zostać poinformowany o fakcie, że jego klient jest w związku małżeńskim, ale z rozdzielnością finansową. Jest to szczególnie istotne i nie można tego zatajać.  Mając wspólnotę majątkową, najczęściej korzystniejsza będzie zdolność kredytowa, dlatego zdarza się, że jest to zatajane – jest to jednak wyłudzenie kredytu i  bez poinformowania o rozdzielności np. kredytodawcy, małżeństwo odpowiada majątkiem wspólnie.

Wierzyciel musi wiedzieć o rozdzielności majątkowej!

Często zdarza się, że małżonek prowadzi działalność gospodarczą i jest narażony na wysokie straty i długi. W tym wypadku nie musi informować każdego klienta o rozdzielności majątkowej, lecz zadbać o zgłoszenie do CEIDG.

Warto również pamiętać, że intercyza nie działa wstecz, oczywiście są wyjątki, ale z zasady przy intercyzie dobrowolnej, jeśli mając wspólnotę majątkową, małżonek wziął kredyt, a później została zawarta rozdzielność majątkowa – nie ma ona wpływu na dług, czyli obydwie osoby odpowiadają.

Przykład:

Antek i Daniela zawarli małżeństwo 1 stycznia 2018 roku. Firma Antka w 2019 roku wpadła w kłopoty finansowe. Małżeństwo, by uniknąć odpowiedzialności wspólnej, w 2022 roku podpisali intercyzę. Nie zmienia to faktu, że odpowiedzialność spadła na majątek wspólny.

Przykład:

Antek i Daniela podpisali intercyzę 1 stycznia 2020 roku. Następnie Antek wziął pożyczkę i domaga się od Danieli wspólnego opłacania rat.

Dług powstał po podpisaniu intercyzy, czyli pełna odpowiedzialność spoczywa na Antku.

Rozdzielność majątkowa z datą wsteczną

Rozdzielność majątkowa z datą wsteczną nie może zostać zawarta dobrowolnie przez małżeństwo. Orzec może ją sąd, a decyzja musi zostać wydana wyłącznie z ważnych powodów. Może to być sytuacja, gdy małżonek wpadł w hazard, uzależnienie, które powodują utratę kontroli nad finansami lub podczas separacji faktycznej, czyli zamieszkiwania osobno, gdy drugi małżonek nie miał wpływu na decyzje finansowe.

Rozdzielność majątkowa chroni, ale nie w pełni

Posiadanie rozdzielności majątkowej to krok w dobrą stronę, jeśli chodzi o ochronę przed długami, ale nie zabezpiecza w pełni. Koniecznym warunkiem do spełnienia jest poinformowanie wierzyciela jednego z małżonków o podpisaniu intercyzy. Czyli nie sprawia ona, że możemy spać w pełni spokojni, szczególnie że najczęściej o rozdzielności myśli się, gdy zaczynają się problemy z partnerem.

Należy także pamiętać, że w przypadku rozwodu osoba, która poświęciła więcej czasu i energii na utrzymanie domu czy wychowywanie dzieci najczęściej zostanie pokrzywdzona. Nie miała ona tyle czasu na rozwój zawodowy co druga połówka, dlatego też warto wziąć inne kwestie pod uwagę przy decydowaniu się na ustrój małżeństwa.

Kancelaria EUROLEGE – skontaktuj się z nami w razie wątpliwości

Planujesz rozdzielność majątkową? Zastanawiasz się czy to dobre wyjście? A może chcesz rozwiać swoje wątpliwości co do odpowiedzialności finansowej w Twoim konkretnym przykładzie? Jeśli tak – skontaktuj się z nami! Pomożemy, doradzimy i wyjaśnimy wszystkie kwestie prawne.

Pierwsza, wstępna analiza sprawy zawsze jest darmowa. Zapraszamy do kontaktu telefonicznego lub poprzez naszą stronę. Dostarcz nam niezbędne dane, a my je przeanalizujemy.