Weksel in blanco i deklaracja wekslowa – co to jest? Wezwanie do wykupu weksla. Poradnik

Podpisałeś weksel in blanco i zastanawiasz się teraz co to za dokument? Niestety nie mamy dla Ciebie dobrych wieści. Dokument ten stanowi poważną broń wierzyciela przeciwko Tobie, która może być użyta praktycznie w każdym momencie. Jednak, jeśli jesteś konsumentem i Twój weksel zabezpiecza należności wynikające np. z umowy pożyczki albo kredytu, to wówczas Twoją sytuację można określić jako lepszą. Po więcej informacji zapraszamy do naszego artykułu.

Co to jest weksel in blanco?

Weksel in blanco to inaczej weksel, który został opatrzony podpisem wystawcy (dłużnika), w którym to dokumencie wystawca zobowiązuję się do zapłaty na rzecz posiadacza weksla. Weksel in blanco zawiera, chociażby jedno puste pole, które wierzyciel może zazwyczaj swobodnie uzupełnić. Tym różni się weksel in blanco od pozostałych weksli.

Najczęściej w praktyce spotyka się weksle, które nie posiadają kwoty do zapłaty. Oznacza to, że wierzyciel może wpisać każdą kwotę, a później swobodnie dochodzić jej od dłużnika (wystawcy) – nawet w sądzie. Swobodnie, chyba że istnieje deklaracja wekslowa, o czym w dalszej części artykułu.

Weksel in blanco może nie zawierać także daty płatności. Data płatności wpisywana jest przez wierzyciela w pustym polu.

Dokument weksla in blanco może również nie zawierać remitenta (wierzyciela), na rzecz którego ma nastąpić płatność.

Co najważniejsze, weksle in blanco może nie zawierać praktycznie nic poza podpisem wystawcy (dłużnika). Takie całkowicie puste weksle rodzą często szereg problemów i komplikacji, dlatego też zaleca się, aby weksel uzupełniany był w maksymalnie tylu miejscach, na ile można sobie pozwolić.

Rodzaje weksli – czy je znasz?

Weksel jest zabezpieczeniem kredytowym, który ma zabezpieczać przyszłą spłatę zobowiązania. Weksle nie wymagają skomplikowanych procedur prawnych. Osoba wystawiająca weksel może zrobić to własnoręcznie, pismo nie musi być sporządzane przez prawnika. Wyróżniamy dwa rodzaje weksli: weksle trasowane i weksle własne. O ile te drugie są nam wszystkim dobrze znane, bo opierają się na prostym schemacie – twórca weksla składa za jego pośrednictwem zobowiązanie, że musi wypłacić określoną sumę firmie albo osobie. O tyle mniej mówi się o wekslach trasowanych. Autorem weksla trasowanego jest wierzyciel, który w formie weksla tworzy coś w rodzaju „polecenia zapłaty”.

Weksel in blanco nie na zlecenie. O co tutaj chodzi?

Zawarcie klauzuli „nie na zlecenie” jest bardzo ważnym postanowieniem wekslowym. Oznacza, że zawarcie powyższej klauzuli wekslowej ma za zadanie chronić wystawcę weksla przed niekontrolowanym przenoszeniem weksla na osoby trzecie. To z kolei w konsekwencji może uniemożliwić obronę. Weksel opatrzony klauzulą „nie na zlecenie” może być przeniesiony po zbyciu wierzytelności wekslowej ze skutkiem zwykłego przelewu. Najważniejszym skutkiem takiego stanu rzeczy jest to, że wystawcy weksla (dłużnikowi) przysługują takie same zarzuty wobec nabywcy weksla. jakie miał wobec pierwotnego wierzyciela. Ma to niebagatelna znaczenie. Dlaczego? Ponieważ sąd w procesie cywilnym musi zbadać wszystkie zarzuty wystawcy weksla, jakie ten miał wobec pierwotnego wierzyciela oraz jakie ma wobec nabywcy weksla.

Zgodnie z przepisami ustawy „o kredycie konsumenckim” przy zabezpieczaniu kredytów konsumenckich (w tym pożyczek) musi kredytodawca (pożyczkodawca) zawrzeć w wekslu klauzulę „nie na zlecenie”. Takie przepisy mają służyć ochronie słusznie pojętych interesów konsumentów, jako stron słabszych w obrocie półprofesjonalnym.

Umowa wekslowa i deklaracja wekslowa. Do czego służy?

Deklaracja wekslowa nie jest niczym innym jak porozumieniem pomiędzy wystawcą weksla (dłużnikiem) a uprawnionym z weksla (wierzycielem). Porozumienie takie oznacza, że wierzyciel nie może wypełnić weksel na innych warunkach oraz zasadach niż zapisane w treści deklaracji. Zatem deklaracja wekslowa to swoistego rodzaju umowa wekslowa, która cywilizuje i zabezpiecza obrót wekslowy.

W deklaracji wekslowej należy przede wszystkim zadbać o to, aby dokładnie określić, do jakiej maksymalnie kwoty może być wypełniony weksel. Dodatkowo z jakiego stosunku prawnego (np. konkretna umowa pożyczki/kredytu), jakie należności może obejmować (np. tylko kapitał i odsetki, ale bez kosztów i prowizji) oraz do kiedy i na jakich warunkach może być wypełniony.

Niestety, ale w przypadku weksli należy korzystać z pomocy specjalistów. Specyfika prawa wekslowego jest zazwyczaj niezrozumiała nawet dla rozeznanego w temacie konsumenta.

Umowa wekslowa, inaczej deklaracja wekslowa, to zabezpieczenie dłużnika, że weksel in blanco zostanie wypełniony zgodnie z ustaleniami stron. Jeżeli dłużnik tylko podpisał weksel i nie porozumiał się z remitentem co do tego, jak wypełnić weksel, mógł popełnić błąd, za który słono zapłaci. Dłużnik nie będzie miał argumentu przed sądem, że weksel został wypełniony niezgodnie z porozumieniem.

Natomiast, gdy weksel in blanco nie został wypełniony zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami, to po stronie dłużnika będącego wystawcą leży obowiązek wykazania, że weksel wypełniono niezgodnie z porozumieniem. Mowa o tym m.in. wyrok SA w Katowicach z dnia 20 maja 2015 r., I ACa 1014/14 .

Poręczenie na wekslu – dlaczego raczej warto go unikać?

Awal, czyli poręczenie na wekslu polega na wzięciu przez poręczyciela odpowiedzialności za zobowiązania dłużnika. Takiego poręczenia może udzielić każdy, kto ma zdolność do czynności prawnych. Poręczenia nie można wycofać, dlatego powinniśmy dobrze przemyśleć tę decyzję. Zwłaszcza że tak naprawdę sprowadza się do tego, że w sytuacji, gdy dłużnik, za którego poręczyliśmy, nie jest w stanie spłacić zobowiązania, przechodzi ono na nas. My jako poręczyciele musimy spłacić długi.

Czy da się wybrnąć z takiego układu? Najpierw warto zasięgnąć porady prawnika, np. z Kancelarii EuroLege, czy weksel nie uległ przedawnieniu. Innym sposobem jest sprawdzenie, czy poręczenie wekslowe nie zawiera błędów formalnych. Może to być ścieżką do uznania weksla za nieważny.

Wezwanie do wykupu weksla — wzór

Jeśli jako dłużnik wekslowy nie wykonasz zobowiązania wekslowego w terminie, to Twój wierzyciel wezwie Cię do wykupu weksla. Jest to jeden z kluczowych elementów procesu wekslowego. Brak przedstawienia weksla do wykupu samo w sobie nie wpływa na ważność i skuteczność zobowiązania wekslowego. Jednak zaskoczenie pozwanego sprawą sądową bez uprzedniego wezwania może skończyć się dla powoda oddaleniem powództwa co do odsetek oraz obowiązkiem zapłaty kosztów procesu na rzecz pozwanego. Wynika to z istoty stosunku wekslowego oraz obowiązującej powszechnie reguły wyrażonej w art. 101 kodeksu postępowania cywilnego.

Weksel bankowy. Co to jest?

Często osoby podpisujące weksle w banku, dla zabezpieczenia kredytów i pożyczek, myślą, że składają podpis na dokumencie, który stanowi część umowy. Prawda jest jednak taka, że weksel bankowy to nic innego jak weksel tzw. gwarancyjny. Służy on zabezpieczeniu wykonania umowy pożyczki/kredytu bankowego przez klienta banku.

Oczywiście sam weksel bankowy nie jest jakimś innym wekslem niż ten normalny. Może być również wekslem in blanco. Co istotne, każda osoba podpisująca weksel w banku powinna również żądać deklaracji wekslowej. Dzięki temu będzie pewna, że weksel nie zostanie wypełniony niezgodnie z łączącą strony umową. Powinna również dopytać się, jaka jest procedura zwrotu weksla. To dosyć istotna kwestia i nie w każdej instytucji finansowej procedury zwrotu weksla po spełnieniu świadczenia są zadowalające.

Nakaz zapłaty z weksla. Jak napisać zarzuty od nakazu zapłaty?

Smutną konsekwencją złożenia pozwu przez wierzyciela wekslowego jest wydanie przez sąd nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Wówczas pozwany (dłużnik) musi złożyć w terminie 14 dni od dnia odebrania przesyłki sądowej zarzuty od nakazu zapłaty. Jedną z firm stosującą stale weksle w ramach zabezpieczeń umów pożyczek jest firma Profi Credit. Było o niej głośno m.in. za sprawą kary, jaką nałożył na tę firmę Prezes UOKiK za jej przewinienia względem klientów. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule: ProfiCredit z karą od UOKiK. Chodzi o 4 miliony złotych!

Działaniem, którego niekiedy mogą dopuszczać się niektóre firmy, jest wykorzystywanie weksli in blanco do zawyżania długów. Jeżeli i Ty borykasz się ze spłatą zadłużenia wynikającego z zawyżonym długiem wynikającym z weksla in blanco w tej i podobnych firmach, przeczytaj artykuł: Kilkukrotnie zawyżony dług wekslem in blanco. Zobacz, jak wyciągnęliśmy Klientkę z długów!

Innym sposobem stosowanym przez niektóre firmy, który może nas wciągnąć w spiralę długów, jest podpisywanie umów zawierających klauzule niedozwolone, np. takie zabezpieczenia umowy związane z koniecznością wypisania weksla in blanco. Kredytobiorca nie będąc świadomym, że takie zachowanie drugiej strony jest niezgodne z prawem, może zostać obarczony znacznie większą kwotą do spłaty, niż pierwotnie sądził. Więcej o niedozwolonych treściach w umowach w artykule: Co to jest parabank – Parabank a bank – zagrożenia i różnice 2021

Jak widać powyżej, nie jest zadaniem łatwym przeprowadzenie procesu wekslowego ze skutkiem pozytywnym. Prowadzenie procesu wekslowego wymaga szerokiej wiedzy z zakresu prawa wekslowego, jak również dobrego przygotowania procesowego.

Koniecznie zapoznaj się z naszym poradnikiem, z którego dowiesz się jak w postępowaniu nakazowym poprawnie napisać zarzuty od nakazu zapłaty.

Gdzie szukać pomocy prawnej?

Masz sprawę w sądzie albo u komornika? Skorzystaj z naszej bezpłatnej analizy swojej sytuacji. Nasz prawnik ustali jakie masz możliwości oddłużenia i jak możemy Ci pomóc.